Διδαχές Αγίων Πατέρων και Οσίων Γερόντων

Ο Μέγας Αντώνιος, λίγο πριν πεθάνει είπε:
- Είμαι στην ηλικία των 105 ετών και διαπίστωσα ότι η μεγαλυτέρα άσκηση είναι να κάνει κανείς καθημερινώς τα πνευματικά του καθήκοντα.
Έλεγε ότι ο άνθρωπος πρέπει σταθερά να κάνει τα πνευματικά του καθήκοντα και όχι μία μέρα να κάνει παραπάνω και την επομένη να μην κάνει τίποτα.Πρωταρχική μέριμνα είναι να αναβαθμίσει ο άνθρωπος ποιοτικά τον πνευματικό του αγώνα και όχι ποσοτικά. Έπεται η ποσοτική αναβάθμιση. Θέλει ο Θεός να βλέπει τον καθημερινό μας κόπο. Όχι τον πολύ, αλλά τον καθημερινό. Επιτελώντας καθημερινά τα πνευματικά μας καθήκοντα με χαρά, παίρνουμε καθημερινό μισθό από το Άγιο Πνεύμα, στέλνοντας ένα λουλούδι στο θρόνο του Θεού.

Γέροντας Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα

Το Ψαλτήρι είναι κεραυνός για τον διάβολο. Οι Ψαλμοί του Δαβίδ είναι θεόπνευστοι. Γέροντα, μου κάνει εντύπωση πώς τα παιδιά καταλαβαίνουν το Ψαλτήρι και θέλουν να το διαβάζουν.- Το Ψαλτήρι αναπαύει όλες τις ηλικίες. Τα παιδιά μάλιστα μπορεί να τα αναπαύη περισσότερο από ό,τι αναπαύει εσένα κι εμένα. Το Ψαλτήρι είναι θεόπνευστο, είναι γραμμένο με θείο φωτισμό, γι' αυτό έχει τόσο δυνατά, τόσο βαθιά νοήματα. Όλους τους θεολόγους και τους φιλολόγους να μαζέψης, έναν Ψαλμό με τέτοια νοήματα δεν μπορούν να φτιάξουν. Κι αν φτιάξουν κάτι, θα είναι σαν ένα χάρτινο λουλούδι. Αγράμματος ήταν ο Δαβίδ, αλλά με τί βάθος έγραφε! Φαίνεται καθαρά ότι τον οδηγούσε το Πνεύμα του Θεού. - Γέροντα, δεν προλαβαίνω να διαβάσω το Ψαλτήρι. - Καλά είναι να εξοικονομής λίγη ώρα, για να το διαβάζης μέσα στην ημέρα. Κι αν δεν έχης πολύ χρόνο, καλύτερα είναι να διαβάσης μισό Κάθισμα και να προσέχης τα νοήματα, παρά ολόκληρο και να βιάζεσαι. Αυτά τα νοήματα να τα έχης μετά συνέχεια στον νού σου. Το Ψαλτήρι είναι προσευχή.

Αγίου Παΐσιου Αγιορείτου

ΝΑ ΑΓΑΠΑΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ
Οι άγιοι είναι απαραίτητοι στη ζωή μας. Γι' αυτό να μελετάμε τους βίους των αγίων, καλά και συχνά. Να αγαπάμε τους αγίους.
Να τους τιμάμε. Να τους μιμούμαστε. Να ζητάμε τη βοήθεια και τις πρεσβείες τους. Να πιάσουμε φιλία μαζί τους. Να μας συνδράμουν, να μας βοηθήσουν στην ανημποριά μας, στις δυσκολίες μας.
Να μη μας αφήσουν να απογοητευτούμε, να απελπιστούμε από τις αδυναμίες μας.
Είχαν κι εκείνοι πολλές δυσκολίες. Δεν αποθαρρύνθηκαν. Δεν το 'βαλαν κάτω ποτέ.

+Γέροντας π. Μωϋσής Αγιορείτης.

Κάνε τὸν σταυρό σου καί, πρὶν κάνεις ὁτιδήποτε, πές:
«Χριστέ µου, Παναγία µου, βοήθησέ µε». Ὑπάρχει µεγαλύτερη ἀσφάλεια ἀπὸ τὴν ἐµπιστοσύνη στὸν Θεό;
Ὅσο µπορεῖς, νὰ προσέχεις, νὰ προσεύχεσαι καὶ νὰ ἐµπιστεύεσαι στὸν Θεό, κι Ἐκεῖνος θὰ σὲ βοηθήσει σὲ κάθε σου δυσκολία.
Ἁπλοποίησε τὴ ζωή σου µὲ τὴν ἀπόλυτη ἐµπιστοσύνη στὸν Θεό, γιὰ νὰ ἐλευθερωθεῖς ἀπὸ τὸ ἄγχος καὶ τὴν ἀγωνία.

Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης

Σὲ τρεῖς περιπτώσεις οἱ ἄγγελοι θυμιάζουν καὶ μυρώνουν τοὺς ἐκλεκτούς του Θεοῦ.
``Πρῶτον``, ὅταν διαβάζουν τὰ ἱερὰ βιβλία,
ὅποτε τοὺς κυκλώνουν γιὰ ν' ἀκούσουν κι αὐτοί.
``Δεύτερον,`` ὅταν προσεύχονται καὶ συνομιλοῦν μὲ τὸ Θεό,
ὅποτε συμπροσεύχονται κι ἐκεῖνοι μὲ πόθο.
``Τρίτον,`` ὅταν ὑπομένουν γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ κόπο, πόνο καὶ τιμωρίες,
ὅποτε ἔχουν οἱ Ἄγγελοι τὴν ἄδεια νὰ τοὺς μυρώνουν νὰ τοὺς προετοιμάζουν καὶ νὰ τοὺς παρακινοῦν στὸν ἀγώνα τῆς εὐσέβειας.

Ἅγιος Ἀνδρέας διὰ Χριστὸν Σάλος

Μέσα από την λατρευτική ζωή της εκκλησίας μας, από τις διηγήσεις, αλλά και από μεγάλες εορτές, ζούμε την παρουσία των Αγίων Αγγέλων. Οι Άγγελοι είναι πραγματικές ουράνιες υπάρξεις πού δημιουργήθηκαν από τον Θεό πριν από τον υλικό κόσμο και τον άνθρωπο, όπως λέει και το Σύμβολο της Πίστεως μας, «Πιστεύω εις έναν Θεό, Πατέρα Παντοκράτορα, ποιητή ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων». Ο αόρατος πνευματικός κόσμος είναι το πρώτο δημιούργημα του Θεού, ο υλικός κόσμος το δεύτερο και τέλος δημιουργήθηκε ο άνθρωπος, πού είναι ύλη και πνεύμα μαζί. Όταν ο Θεός δημιούργησε τον υλικό κόσμο, οι άγγελοι γεμάτοι έκσταση και θαυμασμό μπροστά στο θαύμα της δημιουργίας, δοξολόγησαν με ουράνιους ύμνους τον Δημιουργό (Ιωβ' λη' 7). Σαν καθαρές πνευματικές υπάρξεις οι άγγελοι δεν έχουν υλικό σώμα, ούτε ανάγκες, δεν φθείρονται, ούτε πεθαίνουν και, όπως και ο άνθρωπος, κατά τη δημιουργία τους πλάστηκαν με το χάρισμα της ελευθερίας, δηλαδή του αυτεξουσίου, έχοντας την δυνατότητα να διαλέξουν την υπακοή ή την ανυπακοή στον Θεό. Ο τρόπος της δημιουργίας τους δεν έχει αποκαλυφθεί, αλλά γνωρίζουμε, ως προς τη φύση τους, ότι είναι πλασμένοι κατ΄ εικόνα Θεού και ασώματοι. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός δίνει τον εξής ορισμό· «ο άγγελος είναι φύση νοερή, αεικίνητη, αυτεξούσια, ασώματη. Υπηρετεί τον Θεό και είναι κατά χάριν αθάνατος. Όμως, τα ουσιώδη γνωρίσματα και τη σύσταση της φύσεώς του, μόνον ο Κτίστης τα γνωρίζει. Ονομάζεται βέβαια ασώματος και άϋυλος σε σχέση με μας, γιατί κάθε τι πού συγκρίνεται με τον Θεό, τον μόνον ασύγκριτο, βρίσκεται παχύ και υλικό».

Ο Θεός δεν έπλασε τους αγγέλους από κάποια δική Του ανάγκη, αλλά από άπειρη αγάπη και αγαθότητα, ώστε να μετέχουν της θείας μακαριότητος, βλέποντας συνεχώς το πρόσωπο του Θεού και αυτή είναι κατ΄ εξοχήν η ζωή και η τροφή τους. Η σύσταση και η κατασκευή των αγγέλων είναι αναλλοίωτη, η προαίρεσή τους όμως είναι ελεύθερη και μεταβλητή. Η κατάστασή τους δηλαδή, δεν είναι στατική, αλλά ειναι μία συνεχής ανοδική πορεία για την χωρίς τέλος κατανόηση της δόξας του Θεού. Δεν είναι τέλειες φύσεις, αλλά οδεύουν κι εκείνες προς την τελειότητα. Οι άγγελοι έχουν την δυνατότητα να τελειοποιούνται όλο και περισσότερο συμμετέχοντας στην Χάρη του Αγίου Πνεύματος και από την συμμετοχή τους αυτή απορρέει και ο αγιασμός τους. Είναι δηλαδή άγιοι όχι από τη φύση τους, γιατί τότε θα ταυτίζονταν με το Άγιο Πνεύμα, αλλά από την κοινωνία τους με το φύσει άγιο. Τους δόθηκε δηλαδή εξουσία «να μένουν και να προκόπτουν στο αγαθό, αλλά εάν το θελήσουν, να τρέπονται προς το χειρότερο», όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος. Άλλωστε για τον λόγο αυτό έπεσε ο εωσφόρος από την τάξη των αγγέλων κι έγινε διάβολος. Κατά την πτώση του παρέσυρε κι άλλους αγγέλους πού τον ακολούθησαν, μέχρι πού ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έδωσε τη διαταγή «στώμεν καλώς» και από τότε απέκτησαν την αμετακίνητη θέληση προς το καλό. Δεν καταργήθηκε βέβαια το αυτεξούσιό τους, αλλά βλέποντας, θαυμάζοντας και φρίττοντας με την ένανθρώπιση και την σταύρωση του Χριστού, επέλεξαν την υπακοή τους στον Θεό.

Οι άγγελοι ειναι λογικές υπάρξεις και η γνωστική τους ικανότητα υπερβαίνει αυτή των ανθρώπων, αλλά οπωσδήποτε δεν αγγίζουν καν την παντογνωσία και την σοφία του Θεού. Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα, ούτε τί κρύβει η καρδιά του κάθε ανθρώπου, αλλά οπωσδήποτε γνωρίζουν περισσότερα από εμάς, όσον αφορά το θέλημα του Θεού, τα έργα Του, τη δημιουργία, τον κόσμο και τους ανθρώπους.

Επίσης οι άγγελοι είναι κατά χάριν αθάνατοι και δεν έχουν φύλο, γιατί η φύση τους είναι πνευματική. Είναι ταχύτατοι στις κινήσεις, αλλά όχι πανταχού παρόντες, όπως ο Θεός. Δεν περιορίζονται και δεν εμποδίζονται όπως τα υλικά σώματα σε συγκεκριμένο χώρο, ούτε παύουν ποτέ να υμνολογούν τον Θεό, αλλά δεν βρίσκονται ταυτόχρονα στον ουρανό και στη γη, όπως συμβαίνει μόνον με τον Τριαδικό Θεό πού βρίσκεται παντού. Ο αριθμός τους είναι μεγάλος και ανυπολόγιστος, διακρίνονται σε 9 τάγματα, γιατί το 10ο του εωσφόρου έπεσε και έμειναν τα υπόλοιπα. Κάθε τάγμα έχει δική του διακονία και δικό του όνομα πού αναφέρονται όλα στην Αγία Γραφή. Έχουμε λοιπόν τους Αγγέλους, τους Αρχαγγέλους, τις Αρχές, τις Δυνάμεις, τις Κυριότητες, τις Εξουσίες, τους Θρόνους, τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ. Η Αγία Γραφή αναφέρει επίσης και τα ονόματα τριών Αγγέλων: α) του Γαβριήλ, πού σημαίνει «ήρωας του Θεού», ο οποίος έφερε τα μηνύματα στο Ζαχαρία για τη γέννηση του Προδρόμου και στην Θεοτόκο για τη Γέννηση του Χριστού, αλλά και για την Κοίμησή της β) του Μιχαήλ, πού το όνομά του σημαίνει «τίς ως ο Θεός ημών;» και αναφέρεται πολλές φορές στην Παλαιά Διαθήκη και γ) ο Ραφαήλ πού αναφέρεται στην ιστορία του Τωβίτ και πού μεταφέρει τις προσευχές των Αγίων από τη γη στον Ουρανό. Η εβραϊκή παράδοση αναφέρει και τέταρτο άγγελο, τον Ουριήλ.

Κύριο έργο των αγγέλων ειναι η ακατάπαυστη δοξολογία του Θεού, η διακονία τους στα γεγονότα της θείας οικονομίας και η φροντίδα για τη σωτηρία των ανθρώπων γι΄ αυτό και κάθε χριστιανός έχει τον προσωπικό του φύλακα αγγελο. Όλοι μας, από την ώρα πού βαπτιστήκαμε, έχουμε δίπλα μας τον άγγελό μας, ο οποίος μας βοηθα σε κάθε βημα της ζωής μας και μας προστατεύει, συμπάσχει μαζί μας και μας καθοδηγεί στην πνευματική μας ζωή. Όταν η ψυχή μας αναχωρήσει από το σώμα μας, ο φύλακας άγγελός μας είναι αυτός πού την συνοδεύει μέχρι τον θρόνο του Θεού. Βέβαια αυτό συμβαίνει σε όσους πιστεύουν, αγαπούν και τιμούν τους αγγέλους του Θεού και τους επικαλούνται, ζητώντας την προστασία και την μεσιτεία τους. Όπως λέμε και στο απόδειπνο, στην τελευταία προσευχή καθώς τελειώνει η ημέρα, άγιε Άγγελε, ο εφεστώς της αθλίας μου ψυχής και ταλαιπώρου μου ζωης, μη εγκαταλίπης με τον αμαρτωλό...». Ιδιαίτερα οι μοναχοί αγαπούμε και τιμούμε τους αγγέλους και προσπαθούμε με την αδιάλειπτη προσευχή να τους μοιάσουμε, και να γίνουμε ισάγγελοι, αναπληρώνοντας έτσι το εκπεσόν τάγμα. Η μοναχική ζωή χαρακτηρίζεται αγγελική και η τελετή της κουράς, Ακολουθία του Μεγάλου και Αγγελικού Σχήματος. Από τον 5ο κιόλας αιώνα, ορίστηκαν από την Εκκλησία μας, οι γιορτές των Αγίων Αγγέλων, και μέχρι σήμερα, στις 8 Νοεμβρίου εορτάζεται η Σύναξις των Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών αγίων ασωμάτων και ουρανίων ταγμάτων. Καθ΄ όλη τη διάρκεια επίσης της Θείας Λειτουργίας, στις ευχές και στους ύμνους της, γίνεται αναφορά στους Αγίους Αγγέλους, καθώς ο ιερέας στην μικρή είσοδο καλεί αγγέλους για να συλλειτουργήσουν μαζί του, κατόπιν ψάλλουμε τον τρισάγιο ύμνο, την ώρα του Χερουβικού υποδεχόμαστε τον Βασιλέα των όλων «ταις αγγελικαίς αοράτως δορυφορούμενον τάξεσιν» και μετά την μεγάλη είσοδο ζητάμε άγγελον ειρήνης πιστόν οδηγόν, φύλακα των ψυχών και των σωμάτων ημών» και πριν από τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων ψάλλουμε θριαμβευτικά τον αγγελικό ύμνο «Άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ» και στην απόλυση επικαλούμαστε την προστασία «των τιμίων επουρανίων δυνάμεων ασωμάτων».

Είναι πλείστες όσες οι μαρτυρίες των εμφανίσεων πού κατά καιρούς έκαναν και κάνουν οι άγιοι άγγελοι σε όσους κατά θεία οικονομία μπορούν να τους δουν. Κι εμείς, ιδιαίτερα στη δύσκολη εποχή πού ζούμε, εποχή υλισμού και ευδαιμονισμού, ας αγαπήσουμε τον άγγελό μας, ας προσπαθήσουμε να μιμηθούμε την αγία ζωή του, δηλαδή να δοξολογούμε και να υμνούμε ακατάπαυστα τον Θεό μας, γενόμενοι με την βοήθειά Του φως για τους άλλους ανθρώπους με την ισάγγελη πολιτεία μας.

Κάθε χριστιανός έχει έναν αγαθό άγγελο, ο οποίος στέκεται δεξιά του και τον συμβουλεύει σε κάθε ευάρεστο στον Θεό έργο.
Αυτός μάλιστα είναι τρυφερός, σεμνός, πράος, διδάσκει στην ανθρώπινη καρδιά τη δικαιοσύνη και το δρόμο προς το αγαθό. Και άλλοι πατέρες της εκκλησίας μας διδάσκουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση παραμονής του φύλακα αγγέλου δίπλα στον άνθρωπο, είναι ο άγιος βίος, διαφορετικά απομακρύνεται εξ' αιτίας των πονηρών και αμαρτωλών έργων.
Ο Φύλακας άγγελος μυστικά κατευθύνει επίσης και τα βήματά του σε καθετί καλό και τον απομακρύνει όσο του είναι επιτρεπτό, από το κακό και την αμαρτία. Δεν στέκεται όμως απλά σαν προστάτης της ψυχής και του σώματος του ανθρώπου, αλλά γίνεται ένα εν Πνεύματι Αγίω με την ψυχή αυτή, γι' αυτό πονάει και αγωνιά για την ψυχή που του δόθηκε.
Ο άγγελος αυτός παρηγορεί στις θλίψεις, βοηθά στους πόνους, συμπάσχει με τον άνθρωπο, τον οδηγεί στη μετάνοια και τον προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς. Εκτός όμως από το φύλακα άγγελο του κάθε ανθρώπου, υπάρχουν και οι φύλακες άγγελοι των εθνών, των πόλεων και των κατά τόπους εκκλησιών. Στη Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο του Δευτερονομίου ο Θεός διαμοιράζει τα έθνη και τοποθετεί τα όρια των εθνών σύμφωνα με τον αριθμό των αγγέλων του.
Έπειτα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι ο Θεός έχει εγκαταστήσει σε κάθε πόλη στρατόπεδα αγγέλων που αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των δαιμόνων. Ενώ τέλος ο άγιος Ιππόλυτος είναι ιδιαίτερα σαφής, όταν παρομοιάζει την εκκλησία με πλοίο που έχει ναύτες τους αγγέλους. Στα παλιά χρόνια ο αρχάγγελος Μιχαήλ λογαριάζονταν ως ο φύλακας άγγελος του λαού του Ισραήλ. Ο προφήτης Ωσηέ τον είδε στην Ιεριχώ και τον άκουσε να λέει πως αυτός ήταν ο αρχηγός του στρατού του Θεού.
Και στο Δανιήλ ο αρχάγγελος Γαβριήλ μίλησε για τον αρχάγγελο Μιχαήλ λέγοντας: «Και εν τω καιρώ εκείνω αναστήσεται Μιχαήλ ο άρχων ο μέγας, ο εστηκώς επί τους υιούς του λαού σου» (Δαν. 12,1). Ο απόστολος Ιούδας αναφέρει: «Μιχαήλ ο αρχάγγελος, ότε τω διαβόλω διακρινόμενος διελέγετο περί του Μωυσέως σώματος» (Ιούδ. 9). Σαν φύλακας του λαού ήταν και φύλακας του νεκρού σώματος του ηγέτη τους Μωυσή.
Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος μαρτυρεί για τον προσωπικό του φύλακα άγγελο: «Κάθε φορά που επιθυμούσα ν' ανέβω περισσότερο στην πνευματική ζωή, ο άγγελος εμφανιζόταν και με φώτιζε».
Ο Μέγας Βασίλειος γράφει: «ο Άγγελος δε θα απομακρυνθεί από μας, έκτος κι αν τον απομακρύνουμε εμείς με τις πονηρές μας πράξεις. Όπως ο καπνός απομακρύνει τις μέλισσες κι η κακοσμία τα περιστέρια, έτσι κι η δυσώδης αμαρτία μας απομακρύνει από μας τον άγγελο που προστατεύει τη ζωή μας».
Κατά την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας του Χριστού, ο Φύλακας άγγελος δίνεται στον άνθρωπο στο Άγιο Βάπτισμά του. Αυτό το γεγονός μπορούμε να καταλάβουμε καλλίτερα από την 5η ευχή προς κατηχούμενους, όπου μεταξύ των άλλων, λέγει και αυτά: «Συνόδευέ τον στην ζωή του με φύλακα άγγελο για να τον λυτρώνει από κάθε παγίδα του εναντίου, από προσβολή του πονηρού, από δαίμονα μεσημβρινό και από κακές φαντασίες».
Εκτός από τον φύλακα άγγελο ο Θεός στέλνει στον άνθρωπο και άλλους αγγέλους στην ζωή του για να τον βοηθούν, να τον κατευθύνουν και να τον παρηγορούν στους πειρασμούς του, στις δοκιμασίες του εκ του πνευματικού πολέμου, τις οποίες περνάει ο άνθρωπος σ' αυτόν τον κόσμο.
Περί αυτών των θείων λόγων, ο Θείος Παύλος λέγει: Ότι οι άγγελοι είναι «λειτουργικά πνεύματα προς διακονία αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομεί σωτηρία» (Εβρ. 1,14).
Με αυτό τον ορισμό ο Απόστολος Παύλος εξυψώνει τον λογισμό των υπηκόων και παρηγορεί πάρα πολύ τους χριστιανούς, διότι φανερώνει Ότι ο Θεός έχει πολλή φροντίδα γι' αυτούς, αφού τους αγγέλους, οι οποίοι υπερβαίνουν κατά πολύ τους ανθρώπους, τους διέταξε να υπηρετούν την σωτηρία των ανθρώπων.

πηγή: Περιοδικό «Μοναχική Έκφραση», τ. 14, Μάϊος-Ιούνιος 2006, Έκδοσις Ιεράς Μονής Αγίου Νεκταρίου, Τρίκορφο Φωκίδος