Η πανήγυρις του Προδρόμου στην Καππαδοκία
Χρόνια πολλά στους Καππαδόκες, χρόνια πολλά σε όλους!
Οι πανηγύρεις του θέρους στη Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Ζιντζίδερε (Φλαβιανά) Καισαρείας της Καππαδοκίας
Αυτές τις μέρες οι προετοιμασίες ήσαν πυρετώδεις για τις πανηγυρικές εκδηλώσεις της Μονής. Οι πανηγύρεις του θέρους είχαν μακρά παράδοση στο Ζιντζίδερε, το εκκλησιαστικό, πνευματικό και εκπαιδευτικό κέντρο της κεντρικής Μ. Ασίας. Γιορτάζονταν με λαμπρότητα, διαρκούσαν 10 ημέρες και αποτελούσαν το σημαντικότερο θρησκευτικό γεγονός της επαρχίας. Τα τελευταία χρόνια (από το 1832) η Μονή ήταν έδρα της μητρόπολης Καισαρείας και μόνιμη κατοικία του μητροπολίτη. Ο εορτασμός άρχιζε την παραμονή της 29ης Αυγούστου- γιορτή της αποτομής της τιμίας κάρας του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή, συνέχιζε με τη γιορτή του αγίου Μάμα και ακολουθούσε η γιορτή της Βασιλειάδας. Στις 29 Αυγούστου δεν γινόταν λειτουργία στην εκκλησία του χωριού, αλλά μόνο στον ναό της Μονής (μονοκκλησιά) και χοροστατούσε ο πρωτόθρονος μητροπολίτης Καισαρείας με τα χρυσοκέντητα ιερατικά άμφια.
Ο άγιος Ιωάννης Πρόδρομος θεωρείται θεράπων της ελονοσίας (θέρμης) και γι αυτό ονομάζεται θερμαστής. Η ελονοσία ήταν θανατηφόρος ασθένεια τους προηγούμενους αιώνες, πραγματική μάστιγα της εποχής. Οι Καππαδόκες αποδεκατίστηκαν από την ελονοσία κυρίως στην Κιλικία όπου μετανάστευαν αναζητώντας εργασία. Πλήθος προσκυνητών συνέρρεε κάθε χρόνο, γιατί ο άγιος ήταν θαυματουργός και οι διηγήσεις των θαυμάτων διέτρεχαν, όχι μόνον την επαρχία Καισαρείας, αλλά και μακρινές επαρχίες. Πολλοί θεραπεύονταν με θαυματουργικό τρόπο και προσέρχονταν τα επόμενα χρόνια για να προσκυνήσουν και να εκπληρώσουν το τάμα τους. Στην αυλή της Μονής υπήρχε ένα δένδρο μαύρης συκαμινέας, πάνω στο οποίο οι πιστοί έδεναν ταινίες από τα ενδύματά τους, παρακαλώντας για την ίασή τους. Ο μητροπολίτης Ιωάννης Αναστασιάδης (1878-1902 θαν.) θεώρησε ειδωλολατρική αυτή τη συνήθεια και έδωσε εντολή να ξεριζώσουν το δένδρο και να εξαφανίσουν το σημείο που φύτρωνε.
Ο άγιος Μάμας ήταν προστάτης της βλάστησης και της κτηνοτροφίας και ετιμάτο ιδιαίτερα από τους Καππαδόκες. Ο δε εορτασμός της «Βασιλειάδας» παραπέμπει στο μεγάλο κτιριακό συγκρότημα ευαγών ιδρυμάτων που είχε ιδρυθεί πάνω στους τάφους των μαρτύρων των πρώτων χριστιανικών χρόνων και κατ᾽ επέκταση στο φιλανθρωπικό έργο του Μεγάλου Βασιλείου. O Κλήρος με θερμούς λόγους προέτρεπε τους εναπομείναντες χριστιανούς να συνεχίσουν το κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο των Μεγάλων Ιεραρχών. Oι προσκυνητές πρόσφεραν χρήματα, προϊόντα, ζώα και ακίνητα για να ενισχύσουν το πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο της Μητρόπολης και της Μονής. Η Μονή είχε μικρή κτηματική περιουσία και μεγάλες οικονομικές ανάγκες για τη λειτουργία της Κατά Καισάρειαν Ιερατικής Σχολής, της Προτύπου Δημοτικής Σχολής, του Κατά Καισάρειαν Κεντρικού Παρθεναγωγείου και των Καππαδοκικών Ορφανοτροφείων. Τις μέρες αυτές γίνονταν και οι αρχαιρεσίες για την εκλογή μελών των δύο Σχολικών Εφορειών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που στεγάζονταν στη Μονή (μίας για την Ιερατική Σχολή και το Κεντρικό Παρθεναγωγείο και άλλης για τα Καππαδοκικά Ορφανοτροφεία Αρρένων και Θηλέων).
Το κλίμα ήταν δροσερό αυτήν την εποχή και η περιοχή αποτελούσε τόπο παραθερισμού. Οι προσκυνητές που έρχονταν από μακριά, φιλοξενούνταν και διανυκτέρευαν στη Μονή που διέθετε 100 περίπου κελιά. Τα παρακείμενα ρυάκια, τα δέντρα και το «καφεψηνείον» πρόσφεραν στους προσκυνητές ώρες χαλάρωσης και αναψυχής. Είχαν ήδη ολοκληρώσει τις γεωργικές ασχολίες, τα σχολεία ήταν κλειστά και η εποχή ήταν κατάλληλη για ψυχική ανάταση και αναψυχή. Μεγάλη λαμπρότητα έδιναν στην πανήγυρι και οι ιππικοί αγώνες που διεξάγονταν στη θέση Δεγιρμίν- Πασή. Στην πλατεία της Μονής γινόταν αγορά όπου οι μικροπωλητές εξέθεταν τα εμπορεύματά τους, όπως αθύρματα, ζαχαρωτά και λαγήνια κλπ.
Κείμενο: Κατερίνα Νικολαΐδου- Ντάναση
Εικόνα: Η αποτομή της τιμίας κάρας του αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Φορητή εικόνα από τη Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Ζιντζίδερε. Φυλάσσεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών.